27 marca 2025 roku obchodzony jest po raz pierwszy Światowy Dzień Przestrzegania Zaleceń Terapeutycznych (World Adherence Day) – inicjatywa mająca na celu zwrócenie uwagi na problem systematycznego stosowania terapii przez pacjentów. Mimo dynamicznego rozwoju medycyny skuteczność leczenia wciąż zależy od przestrzegania zaleceń.

„Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych to ukryta epidemia. Każdego roku w Europie umiera z tego powodu 200 tysięcy osób, a koszty dla systemów opieki zdrowotnej sięgają 125 miliardów euro.” – podkreśla prof. Przemysław Kardas, kierownik Centrum Badań nad Przestrzeganiem Zaleceń Terapeutycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Centrum Badań nad Przestrzeganiem Zaleceń Terapeutycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi aktywnie angażuje się w działania na rzecz poprawy adherencji terapeutycznej. Ważnym krokiem było zaangażowanie Centrum w inicjatywę Erasmus+ Skills4Adherence, której celem jest edukacja profesjonalistów medycznych w zakresie skutecznych metod wspierania pacjentów w przestrzeganiu zaleceń. W ramach projektu powstał nowoczesny kurs online, dostępny dla specjalistów ochrony zdrowia w całej Europie. Jednym z kluczowych osiągnięć Centrum było uczestnictwo w projekcie Horyzont 2020 – GATEKEEPER, w ramach którego opracowano aplikację mobilną „Moje Zdrowie na co Dzień”. To narzędzie cyfrowe wspiera pacjentów w systematycznym stosowaniu terapii, pomagając im w monitorowaniu przyjmowania leków i zarządzaniu leczeniem. Projekt ten stał się inspiracją do dalszych badań i rozwijania technologii wspierających adherencję terapeutyczną. Sukcesy tych projektów utorowały drogę dla kolejnych międzynarodowych inicjatyw, których celem jest poprawa adherencji terapeutycznej oraz rozwój systemów wspierających pacjentów w skutecznym leczeniu. Naukowcy otrzymali kolejne dwa projekty Horyzont Europa – Innovative Health Initiative, z łącznym budżetem dla Uniwersytetu sięgającym 2,5 milionów złotych.

„Centrum Badań nad Przestrzeganiem Zaleceń Terapeutycznych stanowi doskonały przykład sukcesu, jaki mogą przynieść projekty międzynarodowe. Dzięki wieloletniej współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowymi oraz uczestnictwu w prestiżowych programach badawczych (Erasmus+, COST, Horyzont 2020, Horyzont Europa), Centrum konsekwentnie rozwija swój potencjał i wdraża innowacyjne rozwiązania w praktyce klinicznej.” – dr Ewelina Łojewska, koordynator administracyjny projektów

Badania pokazują, że niemal połowa pacjentów z chorobami przewlekłymi nie przestrzega w pełni zaleceń terapeutycznych. Przyczyny są różne – od braku odczuwalnych objawów, przez złożoność schematów leczenia, aż po obawy przed skutkami ubocznymi. Problem ten szczególnie dotyczy pacjentów z chorobami skąpoobjawowymi, takimi jak nadciśnienie, cukrzyca typu 2 czy podwyższony poziom cholesterolu. Dodatkowo bariery systemowe, takie jak ograniczony dostęp do specjalistów czy trudności finansowe, a nawet pozornie błahe kwestie, jak wielkość czy smak tabletek, mogą prowadzić do przerwania terapii.

Światowy Dzień Przestrzegania Zaleceń Terapeutycznych to doskonała okazja, aby podkreślić, że systematyczne stosowanie terapii nie jest wyłącznie odpowiedzialnością pacjenta, lecz wspólnym wyzwaniem dla wszystkich uczestników procesu leczenia. Współpraca pacjentów, lekarzy, farmaceutów i decydentów systemu ochrony zdrowia może znacząco przyczynić się do zmniejszenia liczby hospitalizacji, obniżenia kosztów terapii i – co najważniejsze – ratowania życia!